تاریخ
پیدایش قو سها به آن زمانی برم یگردد که انسان به دنبال سرپناهی برای
زندگی و امنیت م یگشت. انسان د راین زمان دریافت که با گذاشتن سن گهای تخت و
بزرگ بر رو ییکدیگر و بر روی پای ههای سنگی سر پناهی نه چندان بزرگ را
برای خود بسازد )شکل 1- 4(. به مرور زمان با کشف سنگ آهک و به دنبال آن
ملات آهک، توانست استقرار قطعات سنگها را به وسیله ملات انجام دهد.
فهرست مطالب
تعریف قوس
۱–پوشش تخت
-2پوشش سغ(منحنی)
قوس تخم مرغی واهمیت آن
پوشش منحنی
علت جایگزینی چفدهای تیزه دار(جناغی) به جای چفدهای مازه دار،پس از ورود اسلام
2-اصطلاح معماری ایران به نام تن گداز و جان گداز
معرفی انواع چفدهای ایرانی
تاق قوسی
پنج اُو هفت (مشهور ترین قوس ایرانی)
قوس پنج او هفت کند
قوس پنج او هفت تند
پنج او هفت کند خوابیده(قوس پنج پرگاره)
تصویرپنج او هفت کند خوابیده(قوس پنج پرگاره)
تاق و قوس میدان آزادی
تعریف تاق
اجرای تاق قوس
منابع
بخشی از متن
-قوس که در زبان فارسی کهن چَفد خوانده میشود، در تعریف هندسی٬خط یا شکل
منحنی است و در اصطلاح معماری٬به باریکه تاقی که روی سر در یک درگاه قرار
میگیرد٬اطلاق میشود.
-تاق به طور کلی٬به مفهوم پوشش بین دو دیوار است و شکلی که تاق از نظر
ترکیب تابع آن میشود٬همان چفد است.لذا با تعریفی دیگر٬ میتوان تاق را ادامه
چفد دانست.
-به طور کلی پوشش بر دو نوع است:۱-تخت.۲-منحنی(سَغ).
-پوشش تخت از لحاظ شکل٬یک سطح صاف است و ازآنجایی که در این گونه پوشش
برآیند نیروهای واردبر تاق کاملاْ عمودی است٬استایی تاق در مقابل آن مستلزم
استفاده از تیرهای حمال مقاوم است.قبل از به کارگرفتن آهن در
معماری٬معمولاْ از تیر حمال چوبی استفاده میشد.
-پوشش سغ در واقع پوششی است که از لحاظ شکلی از یک قوس(چفد)، پیروی
دارد.انتخاب چفد مناسب برای تحمل بارهای وارد بر تاقها و گنبدها در معماری
ایرانی بر اساس منطق ساختمانی و ایستایی بنا صورت گرفته است.
-معماران ایرانی، انواع نیروهایی را که به بنا وارد می آید و بنا برای
ایستایی خود در تقابل با آنهاست،مثل نیروهای فشاری،رانشی و خمشی،…جان گداز
گویند،چون قابل رویت نیست.اما به بخشهایی از بنا که در جهت مقابله و هدایت
این نیروها به زمین، ساخته میشود،مثل کلافها،تویزه ها ، تیرهاو… که قابل
رویت است ،تن گداز میگویند.
-تاق” قوسی سازه‌ای است که برای انتقال بار عمودی وزن به تکیه‌گاهها در یک دهانه ایجاد میشود.
-تاق به علت ضخامت فوق العاده کم،مقاومت بسیار کمی در برابر بارهای وارد بر
خود دارد و فقط در درگاه ها و دهانه های بسیار کوچک می تواند اجرا
شود.و...
