فهرست مطالب
مناسب ترین طبقه بندی موزه ها بر اساس مجموعه موزه می باشد.
موزه های عمومی، مرکزی و یا ملی و منطقه ای به موزه هایی اطلاق می شود که
دارای چند نوع مجموعه هستند و زمینه فعالیت ٱنها گوناگون می باشد. این
مجموعه ها معمولاً با یک یا دو مجموعه خاص شروع به کار کرده و سپس به سطح
موزه های ملی گسترش یافته‌اند. این موزه‌ها در شهر هایی که بیش از یک موزه
وجود ندارد، بیشترین خدمات لازم را برای شهروندان انجام می دهند.
موزه منطقه ای بنا بر تعریف کمیته ملی ایکوم موزه‌ای می باشد که فعالیت
فرهنگی آن در منطقه‌ای نسبتاً وسیع است که یک واحد طبیعی، فرهنگی و اقتصادی
را تشکیل دهد.
چنانچه منطقه‌ای را که موزه در بر می گیرد منطقه ای باستانی باشد آثار یافت
شده در طی کاوشهای باستان شناسی بخش مهمی از موزه را تشکیل می دهد .
موزه در سه گروه اصلی قرار می گیرد:
الف: تاریخ ب: هنر ج:علوم د: اختصاصی
موزه‌های تاریخی:
با در نظر گرفتن اینکه در تعریف جدید تاریخ، روند تکامل یک منطقه، یک کشور و
یا یک استان طی یک دوران محدوده یا در دورنمای قرن های متمادی مورد نظر
است، تعریف تمامی جنبه های تکامل یک جامعه یا منطقه چون تکامل اقتصادی،
اجتماعی، آرمانی (ایدئولوژیک) و قومی مورد نظر می باشد و دیدگاه های تاشی
از وقایع تاریخی محض فقط در حد معقول در آن دورنما منظور می گردد.
بر این اساس موزه های تاریخی وسیعترین گروه موزه‌ها را تشکیل می دهندو دارای زیر مجموعه های متعددی از قبیل موارد زیر می باشد:
1) موزه‌های باستان شناسی
2) موزه‌های اماکن شناسی
3) موزه‌های انسان شناسی (مردم شناسی)
4) خانه های تاریخی
5) تاریخچه علوم مختلف
موزه‌های هنری:
به موزه‌های اطلاق می شود که مجموعه‌هایش صرفاً به عناصر ارزش های فرهنگی
پدید آمده و ارائه شده‌اند، مثل موزه‌های نقاشی، مجسمه سازی، هنرهای
تزئینی، هنرهای کاربردی و صنعتی و حتی می توان موزه‌هایی از قبیل آثار
عتیقه فرهنگ مردم (فولکلور)، صنایع دستی را در همین زمره شمرد.
موزه‌های علمی:
موزه‌های علوم طبیعی
موزه‌های فیزیکی (کاربردی)
موزه های اختصاصی:
همانگونه که قبلاً اشاره شد، برخی محققین موزه‌های اختصاصی را چهارمین نوع
موزه برشمرده‌اند و بعضی نیز این گونه موزه‌ها را مستقل از انواع پیش
ندانسته‌اند؛ این قبیل موزه‌ها را به دو بخش عمده تقسیم می کنند:
1) موزه‌های اختصاصی در هوای آزاد
2) موزه‌های اختصاصی منطقه ای
موزه‌هایی که در یک یک بنای مشخص و مختص نمایش و بلکه در محدوده یک فضای
باز استقرار می یابند و تمام اشیاء آنها در هوای آزاد به معرض نمایش
درمی‌آید موزه‌های در فضای آزاد نام دارد.
به عنوان مثال می توان به موزه‌های مردم شناسی اسکانسن در استکهلم و موزه ملی تبامه، موزه ماقبل تاریخ دانمارک و ... اشاره کرد.
این گونه موزه‌ها به همه رشته‌های علوم متکی بوده لیکن از حیث موزه‌شناسی
مسائل خاصی را در بردارند. در این موزه ها اگر چه مدیریت، خدمات و مخازن در
ساختمان‌های وسیعی مستقر هستند، از نظر حفاظت و نگهداری اشیاء در جریان
دیدار بازدید کنندگان رعایت مسائل امنیتی ویژه‌ای تلزامی است.
این موزه‌ها به سبب حالت پارک مانندشان بسیار جذاب و روح‌بخش بوده و بیشتر
دیدارکنندگان، ٱنها را ارزنده تر از موزه‌های سنتی بسته می یابند.
موزه‌های تخصصی منطقه‌ای یا محلی به معرفی تمام جنبه‌های طبیعی، تاریخی و
هنری یک استان و یا یک شهرستان می پردازند. از این رو نخستین مسئولیت موزه
های اختصاصی منطقه ای ارائه بازتابی از وحدت فرهنگی آن جامعه و ارزش
بخشیدن به سنن و روح اخلاق آن است.
محدودیت این‌گونه موزه‌ها در این است که چون یک شخص یا یک انجمن محلی بانی
آنهاست، معمولاً عقیده خود را بر آن تحمیل می کنند و به همین سبب ممکن است
با نیازهای روز همخوانی نداشته باشد.
اگر کار خلاقیت هنری را به عنوان یک نیاز طبیعی بشر به شمار آوریم، نقش
موزه به عنوان محل گردآوری و عرضه این خلاقیت‌ها روشن‌تر می شود. در عصر
حاضر موزه‌ها فراتر از گردآوری آثار هنری، تعیین هویت، نگهداری و عرضه آثار
شکل پسندیده نهاده‌اند. در گذشته، موزه عبارت بود از یک پرستشگاه، یک
خزانه آثار و اشیاء، ولی اکنون باید پاسخگوی نیازهای متضاد باشد، آموزش
بدهد، تفریح فراهم سازد و در گسترش دانش عمل کند. امروز با برپائی کلاس‌های
آموزشی (برای کودکان و بزرگسالان) جلسات بحث و گفتگو، نمایشگاه‌ها، نمایش
فیلم و ... در بیشتر موزه‌ها، خاصیت دعوت‌کنندگی این فضا بیشتر شده و بیشتر
نقش فرهنگی موزه‌ها بازشناخته خواهد شد .
و......
