حمام
قدیمی معماری پیجیده ای دارد و گاه دو حمام یا بیشتر با هم ادغام شده که
در این صورت، معمولاً یکی بزرگتر و پرکارتر از دیگری است و اغلب، حمام
بزرگتر به مردان و حمام کوچکتر به زنان اختصاص داشته است. هر حمام از دو
فضای اصلی تشکیل می شود: فضای اول، «بینه» یا «سربینه»، رخت کن و جای آماده
شدن برای استحمام یا خروج از حمام بوده است و فضای دوم، «گرم خانه»، محل
شستشو و تطهیر بدن. بینه در بین ورودی حمام و گرم خانه قرار می گیرد. هوای
بینه را نیمه گرم می کردند تا مراجعان یکباره با هوایی گرم مواجه نشوند و
همچنین در هنگام خروج از گرمخانه، یکباره در هوای متفاوت بیرون قرار نگیرند
و سلامتشان به خطر نیفتد. ورودی حمام نیز فضای بین بینه و گرم خانه را، که
«میان در» خوانده می شود، به نوعی با پیچ و خم بسیار طراحی می کردند که
جلو تبادل مستقیم حرارت و رطوبت را بگیرد و و هوای بیرون حمام به بینه و
هوای بینه به گرم خانه و برعکس به سهولت منتقل نشود. کل حمام را نیز برای
حفظ گرمای درونی آن معمولاً پایین تر از سطح زمین و درون خاک می ساخته اند:
بخشی از فضاهای حمام نیز نقش پشتیبانی دارند؛ یعنی فضاهای مربوط به تأمین
آب و حرارت حمام. تون و انبار سوخت آن از این نوع فضاهاست. تون محل افروختن
آتش برای گرم کردن آب حمام بوده و در پشت گرم خانه و خزینه جای داشته است و
از بیرون حمام، بدان وارد می شده اند. بناهایی که دو یا چند حمام داشتند
بایستی چنان طراحی می شدند که همه ی حمام ها از یک فضای پشتیبانی مشترک
استفاده کنند. حمام علی قلی آقا در محله بیدآباد اصفهان ساخته شده است و
متعلق به اواخر دوران صفویه و سبک معماری اصفهانی می باشد.
بنای حمام علی قلی اقا شامل دو بنای بزرگ و کوچک و سرچال می باشد. در این
فایل پاورپوینت فضاهای مختلف حمام شامل سربینه، گرکخانه، چال حوض و تأسیسات
آبرسانی و گرمایشی آن نیز معرفی شده اند.
