پاورپوینت بررسی طراحی فضای سبز در محیط های مسکونی
بخشی از مطلب
گیاهان در معماری به عنوان ابزار طراحی و فضا سازی می توانند مورد استفاده
قرار گیرند. با توجه به شکل و حجم انفرادی و انبوه هر گونه، و ترکیب حجم ها
و شکل های گونه ها، گیاه می تواند به عنوان یک فرم معماری موثر فضا را
بسازد.
درختان گسترده و سایه دار می توانند حالت سقف و سایه بان را داشته باشند.
برای ایجاد فضاهای مسقف سبز می توان از گیاهان رونده و به کمک نگهدارنده ها
و داربست ها استفاده کرد.
بوته ها و درختچه های حصاری، سطح را مانند دیوارهای یک فضای مشخص تعریف و
فضا را محدود می کنند. کیفیت و تراکم دیواری که از درختان خزان پذیر باشد
بستگی به فصل سال تغییر می کند، اما دیوار هایی که از درختان همیشه سبز
باشند به صورت یکنواخت باقی می مانند.
بعضی از گیاهان پوششی و خزنده به مثابه پوشاننده های گیاهی و کف پوش عمل می
کنند، بدین ترتیب، گیاهان کم ارتفاع وقتی به صورت انبوه به کار روند،
تشکیل کف و یا پوشش برای زمین می دهند.وقتی گیاهان به صورت ترکیبی در محوطه
مورد استفاده قرار می گیرند، گروهی از آنها تشکیل سایبان ها، دیوارها و یا
کف ها را می دهند که از لحاظ ارتفاع و تراکم در سطحی وسع دارای تنوع
ترکیبی می باشند.
تقسیم کننده های فضا:
تقسیم کننده ها بنا به اینکه چه نوع گونه گیاهی باشند و فاصله آنها به چه
صورت باشد؛ شبکه، پرچین، مانع، سایه گستر، و غیره ایجاد می نمایند.
روش های مختلفی که گیاهان می توانند برای تقسیم فضا مورد استفاده قرار گیرند.
3 . 2 ) ایجاد حفاظ:
گیاهان فضا را محدود و از اشراف نا مطلوب ممانعت می کنند و مناظر نا پسند را از دید پنهان می دارند.
ایجاد حفاظ نوعی محدود کردن و یا بستن دید نسبت به چیزهای زشت و بد نما، به وسیله چیزهای موزون و یا حداقل کمتر نا زیبا می باشد.
ایجاد حفاظ در جداسازی، محدود سازی، و پنهان کردن مناظر ناخواسته دلالت می
کند و این در صورتی است که محوطه امکان این پوشش و حفاظ را بدهد.
ایجاد حفاظ دارای دو مفهوم مثبت و منفی نیز هست. حفاظ مثبت بر شدت محیط می
افزاید. در حالی که حفاظ منفی، دید به محیط های نا زیبا را می بندد.
3 . 3 ) ایجاد حریم و محوطه های خصوصی:
اگر چه پرچین ها و دیواره های کوتاه نیز برای ایجاد فضای محفوظ و خصوصی به
کار می روند، ولی پرچین های گیاهی لطافت و زیبایی بیشتری داشته و می توانند
برای آفرینش این گونه عناصر مورد استفاده قرار گیرند.
3 . 4 ) عناصر منظر سازی:
عواملی که در انتخاب گیاهان تعیین کننده اند، در مرحله نخست، هدف ، از کاشت آنها است و سپس ارتفاع، حجم و تراکم گیاهان مورد نظر.
ارتفاع :
مناسبترین ارتفاع گونه های مختلف گیاهان را هدف از کاشت آنها تعیین می کند (شکل 3 . 29).
1 ) ارتفاع قوزک پا برای پوشاندن زمین؛
2 ) ارتفاع زانو برای جهت دادن و راهنمایی مسیر؛
3 ) ارتفاع کمر برای کنترل عبور و مرور و حصارهای جزیی؛
4 ) ارتفاع سینه برای تقسیم فضا؛
5 ) ارتفاع بالاتر از ارتفاع دید برای محصور کردن محوطه های خصوصی.
حجم :
نوع شاخه گستری – فاصله شاخه گستری – ارتفاع شاخه گستری
تراکم :
اندازه، شکل و طول دمبرگ – نظم و ترتیب برگها
اندازه ، شکل و طول دمبرگ، بعضی از شکل های دمبرگ ها مقاومت اسکلتی بیشتری نسبت به دیگر دمبرگها دارند.
ایجاد سیمای کف و سقف توسط گیاهان :
عوامل موثر در نقش انواع گیاهان به عنوان کف و سقف که شامل دو دسته اند :
الف ) مقدار محصور کردن
1 ) کامل
2 ) شکسته
ب ) ارتباط بین سه عامل
1 ) تراکم
1 . 1 ) شفاف (نورگذر)
2 . 1 ) نیمه شفاف (نیمه نور گذر)
3 . 1 ) مات (نور نا گذر)
2 ) بافت
2 . 1 ) نرم و ظریف
2 . 2 ) متوسط
2 . 3 ) زبر و خشن
3 ) مقیاس
3 . 1 ) بزرگ
3 . 2 ) کوچک
3 . 5 ) ساختار فضایی :
ساختار فضایی، شکل کالبدی فضای باز یک سایت مفروض است. ساختار فضایی
معمولاً نتیجه خصوصیات توپوگرافی، مجموعه گیاهی، و خصوصیات توپوگرافی همراه
با مجموعه های گیاهی است (شکل 3 . 38).
از آنجا که این سه عامل مشخص کننده اندازه و در حد بسیار زیادی کیفیت فضا
هستند، آنها ممکن است به عنوان ویژگی های فضایی مورد استفاده قرار بگیرند.
چنانکه فرم فضایی از یک محوطه قابل استناد گردید، اطلاعات به دست آمده می تواند به یک نقشه سایت منتقل شود (شکل 3 . 39) [7].
ساختار فضایی محوطه :
پس از تعیین ساختار فضایی یک محوطه، برای فضایی داده شده کیفیت هایی در رابطه با خصوصیات آنها می توان ایجاد کرد.
خصوصیات فضایی :
به طور کلی، خصوصیات فضایی یک محوطه به سه مورد بستگی دارد : اندازه فضا، درجه محصور بودن بصری، و ویژگی بصری.
اندازه فضا :اندازه فضا در دید اولیه، امکانات و کارایی آن در جذب عملکرد
های نسبت داده شده به آن مهم است. اندازه ممکن است بر حسب وسعت زمین (به
جریب) و یا نسبت آن به سایر چیزهایی که در سایت وجود دارد ارزیابی شود.
درجه محصور بودن بصری :
درجه محصور بودن بصری یک فضا، به خصوص در تطبیق عملکردهایی است که خود به
میزان زیادی متاثر از عبور و مرور (راه های پیاده و سواره)، چشم اندازه ها و
یا جزو چشم اندازه ها (صحنه ها و دیدهای خوش منظر، مراکز توریستی، و یا
راه های پیاده) هستند. اگر چه مفهوم فضا خود درجه محصور بدون آن را توصیه
می کند.
ویژگی بصری :
در تعیین خصوصیات بصری یک فضا، شخص باید فضا را بر حسب انعکاسات و تجلیات
بصری ماندگار که فضا از خود نشان می دهد، به دقت مورد بررسی قرار دهد.
فضای x :
نقش اصلی : دریاچه و آب ملحق شده
نقش های فرعی : چشم اندازی از جنگل انبوه گیاهان نظیر کاج از کوه های دور دست.
فهرست برداری کلی از سیمای طبیعی یا زراعتی که ممکن است در خصوصیات بصری یک فضا تاثیر بگذارد (به عنوان مثال) به صورت زیر آمده است :
سیمای طبیعی :
1 ) گیاهان :
الف ) جنگل انبوه درختان «از گروه کاج»
ب ) زمین پوشیده از علف
ج ) زمین مرطوب
2 ) توپوگرافی و زمین شناسی :
الف ) رخنمون سنگی
ب ) سنگهای بزرگ ساییده شده پراکنده
ج ) تپه های ماسه ای
3 ) هیدرولوژی :
الف ) دریاچه باز
ب ) جویبار های پر پیچ و خم
سیمای زراعتی :
1 ) کاربری های زمین :
الف ) کشاورزی
ب ) خدمات و انبار کردن
2 ) تجهیزات :
الف ) تجهیزات تلفن
ب ) لوله های گاز
3 ) حصارها :
الف ) حصارهای دفاعی (مثل خندق و یا واگن ها و ارابه ها که به صورت حصار در آمده اند)
ب ) پرچین ها و نرده ها
3 . 6 ) کنترل عبور و مرور :
کاربرد عملی گیاهان به عنوان یک عنصر کنترل کننده عبور و مرور :
یک جهت حرکت کنترل شده و منظم خیلی بهتر از یک مسیر حرکتی نا منظم و سردرگم
است. اگر حرکت وضعی به صورت انتخابی باشد و عابران از هر کجا که مایل
باشند عبور کنند، محیط آسیب دیده و کیفیت محیط زیست کاهش می یابد.
راه های ارتباطی بین فضاهای سبز :
معمولاً افراد می خواهند که از نزدیکترین راه از نقطه ای به نقطه دیگر
برسند. پس باید سعی داشت که مسیرهای ارتباطی کم فراز و نشیب و کوتاه را
برای مربوط ساختن قسمت های مختلف انتخاب نمود.
ضوابط کلی در مورد استقرار درخت در خیابان :
* درختان باید به صورت یک در میان در طرفین قرار بگیرند (بدین صورت که
درختان دو طرف دقیقاً در مقابل هم قرار نگیرند بلکه به صورت یکی در مقابل
فاصله دو درخت قرار گیرد)
* درختان باید در فاصله منظم بدون توجه به حد زمین قرار بگیرند، این امر به خیابان ظاهر متعادلی می دهد.
* فاصله درختان از یکدیگر بسته به گونه و خصوصیت رشد، حداقل 750 سانتیمتر می باشد.
* برای یکپارچگی و هماهنگی درختان در یک محل باید آنها را همزمان کاشت.
* تمامی درختان در خیابان باید از یک نوع باشند مگر موارد خاصی در نظر باشد.
* فاصله بعضی از درختان به طور نمونه : نارون، بلوط سفید : 1500 سانتیمتر،
درخت سیاره ای، افرا : 1350 سانتیمتر، افرای قرمز : 1200 سانتیمتر
چند ضابطه طراحی جهت کاشت درختان در مسیرهای عبوری :
* در خیابان فرعی که ترافیک عبوری و سریع نمی باید ترغیب گردد لازم است
درختکاری حالت نا منظم ایستادن و رفتن را با ایجاد فاصله نا منظم بین
مجموعه درختان و شاخ و برگ در هم فشرده آنها در فواصل مختلف القا کند.
* خیابانهای عبوری که برای سفرهای طولانی تر در نظر گرفته شده اند بایستی
به وسیله محوطه سازی که ویژگی پایدار در سیستم منظم متداولی را حفظ می کند
مطرح شود. هر چه سرعت حرکت ترافیک بیشتر باشد، لازم است طول مدول های ترک
شونده بیشتر و خیابان بازتر باشد.
* از شکل و ارتفاع درخت می توان برای تعیین و مشخص کردن انواع خیابانها
استفاده نمود. اغلب مردم تفاوتهای جزیی در نوع درختان را تشخیص نمی دهند،
برای موفقیت در مشخص کردن خیابانها باید تفاوت نوع درختان بارز باشد.
* در مواردی که حدود جغرافیایی مشخص برای واحد محله وجود ندارد، انواع مشخص
درخت و الگوهای مشخص می تواند به ایجاد هویت کالبدی خاص کمک کند، که خود
موجب شکل گیری ارگانهای محلی خواهد شد.
* یک منطقه تجاری در یک خیابان عبوری را می توان ضمن حفظ قاعده کلی با
استفاده از یک نوع متفاوت درختکاری مشخص نمود. اگر درختهای اصلی خیابان از
نوع همیشه سبز و درختهای قسمت تجاری از نوع برگ ریز باشند : منطقه تجاری در
ماه های سردتر زمستان از آفتاب بهره مند شده و منطقه به شدت مشخص می شود.
* یک مرکز خرید محلی را می توان با استفاده از تابلوهای خاص، استفاده
هماهنگ از سایبان و یا کاشت متراکم کم گلهای رنگارنگ به صورتی استثنایی در
آورد.
3 . 7 ) ارزش زیبایی و زیبا سازی گیاهان :
انسانها، موجوداتی با طبیعت و ابعاد روحی گوناگون اند، اما همه آفریده یک
آفریننده و جزیی جدا ناپذیر از طبیعتی مشترک می باشند. بنابراین به طور
غریزی و حتی نا خود آگاه هر انسانی تمایل و کشش خلل ناپذیر به سوی طبیعت در
خود احساس می کند. طبیعتی به دور از زندگی ماشینی عصر جدید. او هر لحظه
متر صد است که از این زندان ساخته دست خویش حتی برای دقایقی هم شده دور
گردد و از زیبایی های طبیعت لذت ببرد. روح انسانی شیفته این زیبایی است و
زیبایی به انسان آرامش می بخشد.
مبانی طراحی فضای سبز :
هدایت دید :
طراح برای کنترل حرکت بصری و کنترل حرکت فیزیکی از خطوط استفاده می کند. به
این معنی که، طراح توسط خط می تواند توجه ناظر را به جسم، یا مکانی خاص
معطوف و در نتیجه وی را هدایت نماید. پرچین ها، لبه ها و جدول پیاده رو و
حاشیه کاری، خطوط و محورهای بارز طرح به شمار می آیند. در این حالت که
تکرار نقطه ها و لکه ها و حجم های سبز در یک راستا، خطوط هدایتی حاصل می
کنند.
و......
