دانلود,پاورپوینت بررسی ایران هخامنشی,pptx
مطلب مفید
شاهنشاهی هخامنشی یا هخامنشیان (۵۵۰–۳۳۰ پیش از میلاد، «۲۲۰ سال») یک
شاهنشاهی باستانی ایرانی بود که به دست کوروش بزرگ بنیاد نهاده شد. این
نخستین دولتی بود که همه جهان متمدن آن روز را دربرمی‌گرفت و از این رو،
شاهنشاهی هخامنشی نخستین و تنها دولتی است که همه جهان را برای بیش از سه
سده یکپارچه کرد. شاهنشاهان این امپراتوری از دودمان «هخامنش» بودند که
سرکردهٔ خاندان پاسارگاد و یک پادشاه محلی در انشان، منطقه‌ای در استان
پارس بود. هخامنش باید حوالی پایان سدهٔ هشتم یا ربع نخست سدهٔ هفتم پیش از
میلاد بر مسند قدرت بوده باشد. چیش‌پیش، پسر هخامنش در فاصلهٔ تقریبی ۶۷۵
تا ۶۴۰ پ. م، بر انشان حکومت کرده باشد.
هخامنشیان، در آغاز پادشاهان بومی پارس و سپس انشان بودند ولی با شکستی که
کوروش بزرگ بر ایشتوویگو واپسین پادشاه ماد وارد آورد و سپس گرفتن لیدیه و
بابل، پادشاهی هخامنشیان تبدیل به شاهنشاهی بزرگی شد. از این رو کوروش بزرگ
(از نوادگان شاه انشان، کوروش یکم، کمبوجیه یکم) را بنیان‌گذار شاهنشاهی
هخامنشی می‌دانند.
ظهور شاهنشاهی هخامنشی یکی از رخدادهای برجستهٔ تاریخ باستان است. اینان
دولتی ساختند که دنیای باستان را به استثنای دو سوم یونان زیر فرمان خود
درآورد. شاهنشاهی هخامنشی را نخستین امپراتوری تاریخ جهان می‌دانند. پذیرش و
بردباری دینی از ویژگی‌های شاهنشاهی هخامنشی به‌شمار می‌رفت
بخشی از مطلب
پارس ها مردمانی آریایی نژادان بودند که مشخص نیست از چه زمانی به فلات
ایران آمده بودند. اولین با در سالنامه های آشوری سلمانسر سوم در ۸۳۴ ق.م
نام کشور پارسوآ در جنوب و جنوب غربی دریاچه ارومیه برده شده است. بر اساس
کتیبه آشوری از زمان شلمنصر تا زمان آسارهادون (۷۱۳ تا ۶۶۲ ق.م) شاهان
پارسوا تحت سلطه آشور بودند اما در زمان فرورتیش مادها بر پارس استیلا
یافتند. پارسی ها شش طایفه شهری(پاسارگادیان، مرفیان، ماسپیان، پانتالیان،
دژوسیان و گرمانیان) و چهار طایفه چادر نشین(داییها، مردها، دروپیکها و
ساگاریتها) بودند. بر اساس نوسته هردوت هخامنشیان از سلسله پاسارگادیان و
سرسلسله آنها هخامنش بود. پارسها از ضعف ایلامیها و اختلاف آشور و ماد
استفاده کرده و انزان یا انشان(احتمالا مسجد سلیمان کنونی) را تصرف کردند.
شاهان پارسوماش پس ازچیش پیش دوم جد کوروش کشور انزان
میان دو پسرش اریارمنا و کوروش(پادشاه کبیرآینده پارسوماش) تقسیم شد اما
به دلیل قدرت زیاد مادها و تبعیت بقیه اقوام از آنها، آریارمنا دو حکومت را
متحد و پایتخت را به پاسارگاد منتقل کرد. کوروش کبیر اولین پاه بزرگ پارس
فرزند کمبوجیه اول و ماندانا دختر شاه ماد است که با همدستی و تحریک هارپاگ
چوپان مادی در ۵۵۳ق.م بر آستیاک شورش کرد و بر او مسلط شد. دوران پادشاهی
او (۵۵۹تا۵۳۹ ق.م) است. کوروش دو هدف داشت: در غرب تصرف آسیای صغیر و ساحل
بحرالروم که همه جاده های بزرگ گذرنده از ایران به بنادر آن ختم می شد و
ایجاد امنیت در شرق.
۱. پاسارگاد
پاسارگاد اقامتگاه کوروش بزرگ و به دستور کوروش ساخته شد.
این مجموعه مظهر کامل هنر معماری ایران هخامنشی است و احتمالاً با هنر مادی شباهتهایی دارد.
در‌این مجموعه دو بخش قرار گرفته است اولی آرامگاه کوروش و دومی محوطه مقدس مذهبی و آیینی است.
احداث : پادشاهی کورش کبیر
ویژگی : نخستین پایتخت هخامنشیان
پاسارگاد سر ستونهای پاسارگاد نسبت به بدنه
ستون پیشرفه تر و از قسمت قدامی گاونر، شیر یا اسب درست شده است و نیز دز
نقوس برجسته حیوانات افسانهای با سر انسان بعنوان نگهبان از دروازه ها. در
نقوش برجسته شاه و ملازمان بر روی سنگ یکپارچه در دو طرف دروازه اصلی
پیکره تراش ایرانی اولین با چین لباس را نشان می دهد. سه کتیبه به زبانهای
پارسی، ایلامی و بابلی اکثر در بالای نقش فرشته بالدار و دیوارهای طرفین
ایوان ستوندار اصلی کنده کاری شده است. احتمالا ادامه سنت کتیبه نگاری
ایلامی است که بهترین نمونه آن در چغازنبیل است. جنیه ترکیبی معماری در
پاسارگاد زیاد بوده: گاو بالدار آشوری، پایه ستون افقی از یونان و هیتیت
اما دارای خصوصیت ویژه ملی ایرانی است.
آرامگاه کورش کبیر
مقبره دارای ۲ بخش اصلی :
۱-یک ازاره یا پا سنگ مرتفع با پله هایی عقب رفته مستطیل شکل
۲- اتاق مقبره
خاستگاه :
۱- کل بنا از زیگوراتهای میان رودان یا عیلامی
۲- رواق از اورارتو و سکوی پلکانی از میان رودان
۳- پا سنگ از میان رودان
کمبوجیه(۵۳۹تا۵۲۲ ق.م) مانند پدر سیاست استحکام مبانی کشور و
توسعه ایران را ادامه داد. حمله به مصر و فتح ممفیس پایتخت آن که مقدمات آن
زمان کوروش آماده شده بود. قتل مخفیانه بردیا والی پارت(خراسان) و برادرش
تا بر او خروج نکند. خروج بردیای دروغین(گیوماتای مغ) در ۵۲۵ق.م موجب رها
کردن تسخیر مصر و بازکشت برای سرکوبی این شورش شد. که در همین هنگام
کمبوجیه از دنیا رفت طی دو روایت زخمی شدن با شمشیر خود(هرودوت) و یا
خودکشی(بند هجدهم کتیبه بیستون داریوش). واقعه گیوماتا نشان از بیزاری مردم
از کمبوجیه و واپاشی شیرازه حکومت هخامنشی در دوره او داشت.
اقدامات داریوش بزرگ تعدیل نظام مالیاتی اصلاح قوانین
دادگستری تأسیس سپاه جاویدان تأسیس سیستم خبر رسانی سریع یا پیک ایجاد
اولین سیستم پولی در معاملات با ضرب سکه طلا به نام دریک تأسیس سازمان
جاسوسی چشم و گوش ایجاد راههای شاهی بسیار طویل و کاروانسراهایی در بین راه
جهت رونق تجارت تقسیم کشور به ۲۲ ساتراپ برای تسلط راحت و سهولت اخذ
مالیات سرکوبی مخالفان معماری شکوفا و ساخت کاخهای شوش و تخت جمشید.
خشایارشا(۴۸۶تا۴۶۵ق.م) پسر داریوش و آتوسا که ابتدا
شورش مصر را سرکوب کرد. با یونانیان جنگید. متصرفات ایران در اروپا در زمان
او از دست رفت. دلیل پیروزی یونان بر ایران در زمان او عدم آزمودگی تمام
سپاه ایران و عادت نداشتن سربازان به جنگ در کوهستان بود. بعد از شکستهای
پی در پی خشایار مردی بی اراده شد و اطرافیان را به ستوه آورد تا اینکه او
را به قتل رساندند.
۲. شوش
از کهنترین شهرهای باستانی‌ایران و روزگارانی پایتخت امپراتوری ایلام بود.
اهمیت‌این منطقه به دلیل وجود آثار گوناگون از دوره‌های مختلف‌ایران است.
مهمترین اثر بارز دوران هخامنشی در‌این شهر کاخ معروف آپادانا است که به دست داریوش بزرگ بر فراز تپه‌ای به همین نام ساخته شد.
طرح آپادانا نشان می‌دهد که اصول معماری معمول در پاسارگاد در اینجا نیز رعایت شده‌است.
مهم ترین اثر بارز و روشنی که از دوران هخامنشیان در این منطقه باستانی به یادگار مانده است ،کاخ معروف به آپادانا است .
– آپادانا داریوش کبیر
تخت جمشید (پارسه)
مکان : نزدیک مرودشت ، فارس ، ایران
دوره ساخت : حدود ۵۱۲ پیش از میلاد تا ۳۳۱ پیش از میلاد
وسعت صفه : حدود ۱۳۵ هزار مترمربع
ابعاد : ۳۰۰ متر (شرقی – غربی) در ۴۵۰ متر (شمالی – جنوبی)
الف) کاخ آپادانا: مهمترین کاخ تخت جمشید است.
ب) تالار صد ستون:بزرگترین کاخ پذیرایی هخامنشیان که به دستور خشایارشا ساخته شده‌است.
ج)کاخ مرکزی یا قصر سه دروازه: در وسط تخت جمشید قرار داردوبه دستور داریوش ساخته شده است.
د) کاخ هدیش: کاخ اختصاصی خشایارشا. حجاریهای‌این قصر از لحاظ مهارت از بهترین حجاریهای هخامنشی است.
هـ) کاخ تچر: این نام در کتیبه‌ای منقور بر طرفین آستانه جنوبی کاخ دیده
می‌شود و به علت شفاف بودن سنگهای آن به تالار آیینه معروف شده‌است. این
کاخ به دستور داریوش ساخته شده‌است.
ستونهای هخامنشی تخت جمشید:
چهار نوع سرستون هخامنشی به شکل- گاو- شیر- گریفون (پیکره جانوری افسانهای
با سر عقاب، بدن شیر بالدار) – لاماسو (پیکره جانوران خیالی که در فرهنگ
آشوری از آن به عنوان نگهبانان کاخ و یا شهر تعبیر شده‌است) دیده می‌شود که
با الهام از طبیعت طراحی شده‌اند.
تعداد پلکان هر طرف ۱۱۰ عدد
-هر ۴ ، ۵ پله از یک سنگ یکپارچه و عریض تشکیل یافته است
-طول ۶ متر ۹۰ سانت و عرض آن ۳۷ متر ۵ سانت
-مصالح همانند دیواره غربی از سنگ و بدون ملات که به ترتیب چیده شده است
آپادانا
دوره ساخت : پادشاهی داریوش بزرگ
دوره تکمیل : پادشاهی خشایارشا
– مهمترین کاخ تخت جمشید
– یکی از شاهکار های معماری هخامنشی
– تالار مرکزی به مساحت ۳۶۰۰ م.م
– دارای ۳۶ ردیف ستون سنگی ، به ارتفاع ۱۸ م که با قطعات زیر ستون و سر ستون ۲۰ م ارتفاع
– دو در ورودی به طرف شرقی و غربی و چهار در ورودی در طرف شمال و جنوب .
– در ها از چوب و روی آنها میخ های زرین می کوبیده اند .
نقوش پلکان آپادانا در تخت جمشید:
در یک طرف پله‌ها افسران مادی و پارسی با لباسهای رسمی‌مخصوص به خود و سپس
نیزه‌داران و سربازان گارد جاویدان قرار دارند که برای شرکت در مراسم جشن
به پیشگاه شاهنشاه می‌روند.
بر بدنه دیگر در سه ردیف نمایندگان کشورها و استانهای مختلف هخامنشی به
راهنمایی یک نفر مادی و پارسی در حالی که پیشکش و مالیاتهای خود را در دست
دارند نشان داده شده‌است.
این حجاریها بهترین نمونه برای مطالعه وضعیت اجتماعی و فرهنگی‌ایران و ملل تابعه آن است.
دوره ساخت : پادشاهی داریوش بزرگ
دوره ساخت تزئینات : پادشاهی خشایارشا
دوره ساخت پلکان غربی : پادشاهی اردشیر سوم
صد ستون سنگی
بزرگترین کاخ پذیرایی از لحاظ وسعت .
– وسعت فضای داخلی ۴۹۰۰ م.م ( ۷۰ × ۷۰ ).
-ازصد ستون سنگی ( ده ردیف در ده ) که هر یک ۱۲ متر ارتفاع دارد تشکیل یافته است .
-دارای ۸ در گاه ورودی و خروجی بوده .
به تالار تخت نیز معروف بوده .
آرامگاه اردشیر دوم
مکان : جنوب شرقی مجموعه
تعداد مقابر : ۲
بیستون
مکان : بیستون ، نزدیک کرمانشاه
دوره حکاکی : پادشاهی داریوش بزرگ
