بخشی از مطلب
چنانچه در مطالعات و بررسی های باستان شناسان آمده است، هنر قاجار از هنر دوران صفوی در ایران
متأثر بوده است . این هنر ضمناً تأثیراتی را از غرب گرفته است . همیشه در تاریخ وجود داشته که یک
تمدن از لحاظ هنر و معماری بر دیگران برتری داشته و تاثیرپذیری دیگر تمدن ها از آن اجتناب ناپذیر
بوده است . مثلا می توان به تمدن های درخشان ایران باستان ،یونان،رم، وغیره اشاره کرد .چیزی که
ناپسند و نادرست است تقلید کورکورانه می باشد که دراین حالت صدمات جدی و جبران ناپذیری بر
پیکرة هنر و معماری کشور تقلید کننده وارد می شود . در دورة قاجاریه هم وضعیت به این صورت
بوده که تا مدتی (حدوداً تا نیمه اول پادشاهی ناصرالدین شاه ) ایران از هنر و معماری اروپا و کلاً غرب
تأثیر می پذیرفته و این تأثیرپذیری نه تنها بد نبوده ،بلکه در عین حفظ سنت های هنری گذشته،
اقتباسهای پسندیده ای هم در آثار رواج پیدا کرد .در این دوران ساخت زیرزمین های خوش طرح با
پوشش طاق ضربی آجری، مشهور به خوانچه ای، رایج شدن بادگیرها،احداث صفه ها و ایوان ها با
اندکی تغییر و تحول، ساخت حوضخانه هایی که به صورت سرپوشیده بودند، طاق های نیم دایره ای به
جای طاق های نیزه دار ایرانی، وجود داشته است.
به تدریج این تأثیرپذیری ها از تمدن غرب رو به فزونی نهاد و کم کم رنگ و بوی تقلید به خود گرفت
(از حدود نیمه دوم پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار ). از این مرحله به بعد، دوران انحطاط در هن ر و
معماری این دوره شروع می شود پس به این نتیجه می رسیم که کل دوران قاجاریه انحطاط
نمی باشد . ازاین به بعد چنان در زمینة هنر و معماری از تمدن غرب تقلید شدکه بسیاری از بناهای
ساخته شده در این دوران مانند منزل قوام الملک در شیراز (مشهور به نارجستان )، کاخ عفیف
آباد،ساختمان باغ دلگشا در شیراز، خانة قدیمی جمالی در اصفهان وغیره شباهت بسیار زیادی به بناهای
ساخته شده به سبک باروک و روکوکو دارند (قرن 18 اروپا). در بناهای یاد شده چنان از تزئینات در
مقیاس وسیع استفاده شده که اصل و سرشت ساختمان در زیر این تزئینات پن هان شده و مشخص نیست
برای ساخت این بناها از چه مصالح ساختمانی استفاده شده است و به طور کلی در دورة قاجار سبک
جدیدی در معماری به وجود نیامد و هر چه بود همان هنر دوران گذشته (بالاخص صفویان ) بود به
اضافة تأثیراتی که تمدن غرب بر هنر ایران زمین گذاشته بود.
پس بد ین ترتیب می توان خلاصة مطالب ذکر گردیده را به این شکل بیان نمود که از جمله اولین
سبکهای معماری فرنگی که مورد توجه معماران ایرانی قرار گرفت، سبک نئوکلاسیک بودکه در
زمان ناصرالدین شاه و در نیمة دوم قرن 19 بوده است . از آن زمان تا به امروز بناهای مختلف با
عملکردهای متنوع به این سبک در ایران ساخته شده است. و....
